Gravit Makina tarafından geliştirilen "Eleport"; asansör sektöründe halat, ray ve motor gücü gibi asansörde gerekli tüm mühendislik hesaplarının yapıldığı, her türlü proje verisinin uyumlandırılarak optimum ürün seçimini yapıldığı yeni bir sistem. Sistemi tasarlayarak hayata geçiren Gravit Makina Ticaret A.Ş. Genel Müdürü Latif Dallı'dan konu ile ilgili bilgi aldık. Dallı; "Eleport Asansör Mühendisliği Platformu ile amacımız; mühendislerimizin programdan faydalanmaları yanı sıra bilgi paylaşımında bulunabilmelerini sağlamak, yeni mühendislerin tecrübe kazanabileceği ve onların da katkıları ile geniş teknik bilgi paylaşım kütüphanesi oluşturmaktır.  Gelişen asansör teknolojileri ve değişen standartları takip ederek her zaman güncel kalmayı sağlamak" dedi.

Gravit Makina Ticaret A.Ş. Genel Müdürü Latif Dallı, tüm sektörlerde olduğu gibi asansör sektöründe de çağın gereklerine uygun projelerin ve fikrilerin hayata geçirilmesi gerektiğini belirterek, bu noktadan hareket ile teknolojik alt yapıya sahip, hızlı, faydalı ve ulaşılabilir bir proje olan "Eleport" için yaklaşık 2 yıldır çalıştıklarını kaydetti. Eleport'un (Engineering Elevator Portal) asansör sektöründe ihtiyaç duyulan mühendislik hesaplamaları ile sektöre katma değer katacağına inandıklarını anlatan Dallı; "Eleport Asansör Mühendisliği Platformu ile amacımız; mühendislerimizin programdan faydalanmaları yanı sıra bilgi paylaşımında bulunabilmelerini sağlamak, yeni mühendislerin tecrübe kazanabileceği ve onların da katkıları ile geniş teknik bilgi paylaşım kütüphanesi oluşturmaktır.  Gelişen asansör teknolojileri ve değişen standartları takip ederek her zaman güncel kalmayı sağlamayı amaçlıyoruz" dedi.

Latif Dallı Eleport'un hayata geçirilmesi ile ilgili şu bilgileri verdi: " Sektörümüzde çok yönlü pratik bilgiler kullanılıyor. Standartlara uygun teorik bilgilerin, pratikle uyumlandırılmasındaki bilgi boşluğunu kapatma ihtiyacı ve 30 yıldır kendi alanımıza yöneltilen teknik soruların cevaplarını kapsamlı ve hızlı bir şekilde verebilmek adına, böyle bir çalışmaya ihtiyaç duyduk. Cevaplarımızı standartlara uygun ve zamanında verebilmek çok önemliydi. Dijitalleşen dünyada en değerli unsur olarak her an bir adım önümüzde duran “zaman”. Ne kadar hızlı hareket ettiğiniz, ya da ulaşılması zor en uzak noktaya bayrağınızı dikmeniz, ilk olmanız; en önemli stratejik harekettir diye inandık. Global anlamda tüm sektörlere baktığımızda, üretim, hizmet ve servis faaliyetlerinin rekabet unsurlarının; yüksek teknoloji, profesyonel hizmet sunuşu ve zamanın efektif kullanılması olduğunu görmekteyiz. Bu bağlamda Asansör sektörüne bir katkımız olsun istedik. Avrupa’daki partnerlerimizin de görüşlerini alarak, tüm firmalarımızın (üretici, montajcı), mühendislerin kolayca ulaşabileceği programı (ürün, marka gözetmeden) herkesin kullanımına sunduk. TS EN 81-20/50 standardına geçişimiz önceki revizyonlara göre daha kapsamlı oldu. 2 sene önce başladığımız proje, yeni standardın güvenlik şartları dikkate alınarak geliştirildi.

Ayrıca ileride portala ilave etmek üzere aşağıdaki konularda çalışma başlattık;

• Asansör trafik hesabı
• Elektrik kolon hattı, iletken kesit hesapları
• Bina kuyu altına ve tabliye betona gelen statik yüklerin hesabı
• Ray konsolu hesabı
• Motor makine şasesi ve ray konsol montaj dübelleri hesabı
• Spesifik güvenlik tertibatları için UCM hesapları
• Hız Regülatörü ağırlık ve halat hesabı
• Hidrolik asansörler için halat hesabı"

Dallı Eleport'un çalışma prensibini ve portalda neler hedeflendiğini anlatarak, yazılıma ilave edecekleri hususları ise şöyle açıkladı:

"Hesaplamalarda gözden kaçan veya fazla imalatı olamadığı için incelenmeyen konulara da Eleport ile girilmeye çalışılmıştır. Bu konuları biraz açmak gerekirse;

- Halat hesabında sorduğumuz sorularla çaplarını, kanal sayılarını, halat çaplarını bildiğimiz kasnaklarda bir yaklaşım yaparak hacimlerine (Resim-1) özgül ağırlıklarından yararlanarak kütlelerine ve atalet momentlerine, oradan da azaltılmış kütlelerine geçilmektedir.

Böylece TS EN 81-50’de halat hesabı sırasında bulunması gereken formüllerin (Resim-2) tüm bileşenleri hesaba katılabilmektedir.

Bu hesapta her ne kadar tam doğru değere ulaşmak mümkün olmasa da tamamen ihmal edilen bir konuda yaklaşık bir değere ulaşmak ve hesapları elden geldiğince iyileştirmek amacıyla bu tip yaklaşımların yapılmasında fayda görmekteyiz.

- Ayrıca yine halat hesabında, motorun kuyu üstü yanda veya kuyu altında bulunma durumları pek incelenmez. Resim-3’te görüleceği üzere motor yukarıda, aşağıda veya yanda olmak üzere en çok kullanılan 36 değişik halat sarım şekli için halat hesabı yapılabilmektedir.

- Yazılım, tahrik kasnağı çift sarımlı montajlara ait hesaplamaları da yapabilmektedir.

- Ayrıca ray hesaplarında deprem etkilerini de hesaplara dahil edebildiğimizi belirtmekte fayda olacaktır.  Deprem ülkesi olan Türkiye’de bu konuya hep beraber özel ilgi göstermeliyiz.  Deprem etkisi TS EN 81-77 standardında verilmektedir.Buradaki formüllerde a_ddeprem tasarım ivmesi değişkeni kullanılmaktadır.Hesabımız bu değişkenin Türkiye’de ne şekilde tespit edilmesi gerektiğini Resim-5’teki şekilde bir uyarıyla kullanıcıya bildirmekte ve standarda uygun şekilde deprem yüklerini hesaplara dahil etmektedir.

Ray hesabında şu anda asansörün kendi yapısından gelen yükler, deformasyonlar ve deprem etkisi ile gelen ilave yükler hesaplansa da;çelik duvar ve ray konsollarının,çelik kuyu bölme kirişlerinin etkisi de göz önüne alınmalıdır. Aksi takdirde aşağıda 2011 Van depreminin etkilediği birçok binada görülmüş durumlarla ileride de karşılaşabiliriz.  Şu anda gerek çelik U ray konsollarının gerek ağırlık arkada veya semer sistemlerde görünen çelik (bir taraftan duvara sabitli diğer ucu boşta) ray konsollarının, çelik kuyu bölmelerinin ilave deformasyon etkileri hesabı için de çalışmalar yapmaktayız.

- Ayrıca ray hesabı sırasında TS EN 81-20 Standart; 40mt seyri geçen yapılarda betonun çekilmesi veya binanın normal oturması nedeniyle ray tırnakları vasıtasıyla, raya gelebilecek ilave dikey kuvvetlerin hesaba katılmasını istemektedir. Gerçektende yüksek seyiri binalarda, betonun çekilmesi veya binanın oturması sırasında kılavuz ray ile ray tırnağı arasındaki sürtünmeden kaynaklı kılavuz raya ilave düşey kuvvetler gelecektir.  Bu kuvvet; tırnak sayısına, ray montaj şekline, ray tırnağının tipine (ray tırnağının raya uyguladığı max. sürtünme kuvvetleri tırnak tipiyle değişir) bağlıdır.

Ray hesabımızda 40mt seyri geçen yapılar için bu tırnak etkisi  hesaplara katılabilmektedir. Böylece yüksek seyirli asansörlerde ray hesabı yapmak mümkün olmaktadır. Ray tırnak imalatçıları, tırnaklarının raya uyguladıkları max. dikey sürtünme kuvvet değerlerini bizlerle paylaşırlarsa teknik değerlerini otomatik olarak hesaplara dahil edebiliriz.

- Bir diğer konu ise motor güç hesabı. Bunun için gerekli gücü bulup bırakmak istemedik. Tork, devir hızı ve statik yük gibi değerlere de ulaşabiliyorsunuz. Kısa bir süre içinde motor kolon hattı kesit hesabı motor akım değerlerinin hesabı, motor şase hesaplarına da yazılımda yer vereceğiz."

- Portalımıza herkes ücretsiz olarak ulaşabilir

Eleport'un uluslararası platforma çıkabilecek şekilde girdi-çıktıları ve sonuç raporları ile Türkçe ve İngilizce olarak hazırlandığını kaydeden Latif Dallı, portala herkesin erişebileceğini belirtti. Tüm kullanıcıların kullanıcı adı ve mail adreslerini tanımlayarak anında aktif olabileceklerini anlatan Dallı, tüm ziyaretçilerin ücretsiz bir şekilde bu sistemden faydalanabileceklerini ifade etti. Dallı ayrıca portalın daha da geliştirilmesi için iOS ve Android mobil uygulama yazılımlarının da yapılmasını planladıklarını sözlerine ekledi.

- Amacımız sektör mühendislerinin bilgi paylaşabileceği bir portal olmak

Dallı Eleport ile sektörden gelecek istekler doğrultusunda, yeni konularla Eleport'un geliştirilmesi ve sektör mühendislerinin bilgi paylaşımı yapabilecekleri bir Asansör Mühendisliği Portalı haline gelmesi olduğunu anlatarak şunları söyledi; " Başlangıcından itibaren projenin teknik altyapısı ve sponsorluğu Gravit Makine San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılmaktadır. Daha da ilerisi ve uluslararası sahada da kabul görmesini sağlamak için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından, TÜRKAK’tan, Üniversitelerden, Odalardan katkılarını isteyeceğiz. Ayrıca bölgesel olarak eğitim seminerleri vermeyi amaçlamaktayız. Bununla ilgilide sektörün önde gelen danışmanlarından ve firmalardan destek alarak ortak hareket etme arzusundayız."