RCEP, ASEAN ülkelerine ek olarak Avustralya, Yeni Zelanda, Çin, Japonya ve Güney Kore’nin ortaklığa katılımıyla imzalandı ve resmiyet kazandı. Anlaşmaya taraf 15 ülke, toplam 2,2 milyar kişiyle dünya nüfusunun neredeyse üçte birini ve 26 trilyon doları aşkın millî gelirle küresel gayrisafi yurt içi hasılanın yaklaşık %30’unu oluşturuyor. 

Kasım 2011’de Endonezya’da düzenlenen 19. Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) Zirvesi’nde tanıtılan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) isimli serbest ticaret anlaşması, 2012’de başlayan ve otuz turdan fazla süren müzakere sürecinin ardından 15 Kasım günü ASEAN ülkelerine ek olarak Avustralya, Yeni Zelanda, Çin, Japonya ve Güney Kore’nin ortaklığa katılımıyla imzalanarak resmiyet kazandı. Anlaşmaya taraf 15 ülke, toplam 2,2 milyar kişiyle dünya nüfusunun neredeyse üçte birini ve 26 trilyon doları aşkın millî gelirle küresel gayrisafi yurt içi hasılanın yaklaşık %30’unu oluşturuyor. RCEP, aynı zamanda küresel ticaretin %28’ini kapsıyor. Bu açılardan dünyanın en büyük ticaret bloğunu oluşturan anlaşma, önümüzdeki yıllarda küresel ticaret dengelerini özellikle Çin lehine önemli ölçüde değiştirme potansiyelini taşıyor.

Anlaşmanın detayları: En az altı ASEAN ülkesi ve üç ASEAN dışı ülke tasdik ettiğinde yürürlüğe girecek olan RCEP anlaşması; üye ülkeler arasında gerçekleşen ticaretin %65’inde kotaların ve gümrük tarifelerinin derhâl, kalan tarifelerin ise 20 yıl içinde kademeli olarak nihayetinde tüm ticaretin %90’ını kapsayacak şekilde kaldırılmasını öngörüyor. Anlaşmada fikrî mülkiyet, haberleşme, finansal hizmetler ve e-ticaret gibi alanlardaki tarife dışı bariyerlerle ilgili düzenlemeler de bulunuyor. RCEP aynı zamanda, üye ülkeler arasındaki “menşe kurallarının” uyumlulaştırılması bakımından da önem arz ediyor. Söz konusu düzenlemenin ülkeler arasındaki ara mal ticaretini kolaylaştıracağı ve iş birliği olanaklarını artıracağı düşünülüyor. RCEP hakkında Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından hazırlanan kapsamlı bir araştırma notuna bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
 
RCEP, Asya ülkelerinin ilk serbest ticaret anlaşması girişimi değil. 2005’te Brunei, Singapur, Yeni Zelanda ve Şili’nin katılımıyla imzalanan Trans-Pasifik Stratejik Ekonomik Ortaklık anlaşması, 2008’de ABD’nin bu dört ülkeyle olan ticaretini serbestleştirme isteği doğrultusunda müzakerelere girmesiyle kapsam olarak genişlemiş ve Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP) ismini almıştı. TPP anlaşması, süreç içinde farklı bölgelerden ülkelerin de dâhil olmasıyla sekiz yıl süren müzakereler sonunda 2016’da toplam 12 ülke tarafından imzalandı. Pek çok analist tarafından tüm taraflara yarar sağlaması beklenen anlaşma, uluslararası ticareti kolaylaştırmanın yanı sıra jeopolitik düzlemde üye ülkeleri Çin’den uzaklaştırıp ABD’ye yakınlaştırması bakımından da önem arz ediyordu. Diğer yandan ABD’de 2016 başkanlık seçimleri için yürüttüğü kampanyada “önce ABD” yaklaşımıyla pek çok kez TPP’yi eleştiren Donald Trump, seçildiği takdirde ülkeyi anlaşmadan geri çekeceğine söz vermişti. 20 Ocak 2017’de göreve başlayan Trump, kampanya dönemindeki sözünü tuttu ve 23 Ocak’ta ABD’yi TPP’den geri çekecek başkanlık kararnamesini imzaladı. ABD’nin çekilmesinin bir yıl ardından geri kalan 11 ülke, anlaşmayı revize ederek CPTPP ismiyle yeniden imzaladı ve yeni anlaşma 2018 sonunda yürürlüğe girdi.